Rachelle Gulikers: Als overheid moet je structureel aan het vertrouwen van inwoners werken
De opdracht van de Staatscommissie rechtsstaat was om vanuit burgerperspectief te adviseren hoe de rechtsstaat beter kan. Bij het onderzoek van de staatscommissie zijn daarom tientallen burgers uit het hele land betrokken geweest. Deze mensen zeiden dat ze het prettig vonden om gehoord te worden, en dat ze door hun ervaringen konden bijdragen. Maar, zeiden ze, dan moeten we er wel op kunnen vertrouwen dat er iets met onze ervaringen wordt gedaan.
‘We moeten inzien dat we als overheid nog een lange weg hebben te gaan om aan het vertrouwen te bouwen.’
‘Ik merk daarbij dat de overheid inwoners regelmatig onderschat,’ vertelt Rachelle Gulikers. Zij is programmamanager burgerbetrokkenheid en lokale democratie bij de gemeente Heerlen. ‘De inwoners van onze stad zijn rijk aan ervaringen. Volgens mij zouden we als overheid veel meer van hen kunnen leren.’
‘Het vertrouwen in de overheid daalt. Het is dus als gemeente belangrijk om aan dit vertrouwen te bouwen. En dat kost tijd en energie. Het is ook niet iets wat je eenmalig doet, maar waar je structureel aan werkt. In het geval van participatie betekent dit ook dat je niet zomaar een wijk in kunt vliegen, daar een paar interviews doet, die uitkomsten meeneemt in je beleidsstuk en dat inwoners dan opeens meer vertrouwen in de overheid hebben. Of als je een avond organiseert en geeltjes plakt: dat alleen is niet voldoende. Het gaat erom dat je écht hoort wat mensen inbrengen, en regelmatig contact hebt met de inwoners.
We moeten inzien dat we als overheid nog een lange weg hebben te gaan om aan het vertrouwen te bouwen. Maar ik denk ook dat we daar samen in mogen leren, hand in hand met de inwoners. Bij onze gemeente worden ambtenaren opgeleid om betere participatietrajecten op te tuigen. Ze staan daarbij ook stil bij de nazorg. Je moet echt een relatie opbouwen. Idealiter weten inwoners die deelnemen aan een inspraakavond jou als ambtenaar later ook te vinden met andere vragen waar ze tegenaan lopen. Zo kun je als gemeente intensief samenwerken met je inwoners.
Maar de overheid kan inwoners soms ook overbelasten. Inwoners wordt gevraagd om over tal van onderwerpen hun mening te geven. Dat is goed, maar we moeten ook oppassen dat we inwoners niet overvragen. Mijn advies: baken af wat je precies vraagt. Uiteindelijk gaat het om kwaliteit, niet om kwantiteit. Als je op een bepaald onderwerp vijf goede inzichten van inwoners kan meenemen, dan is dat al heel nuttig.’
In het adviesrapport van de Staatscommissie rechtsstaat worden verbetervoorstellen vanuit burgerperspectief gedaan. Deze lees je vanaf 10 juni 2024 in ons adviesrapport.